woensdag 29 mei 2013

Vermogensbegeleiding, een nieuw vakgebied


De vermogensbegeleider als nieuwe vakman?
Eens in de zoveel tijd ontstaat er een nieuw vakgebied. Deze vakgebieden worden vaak ingeluid door nieuwe ontdekkingen of innovatieve technieken en producten. Soms worden de oude toepassingen daarbij snel verdrongen, soms blijven de oude toepassingen bestaan en hebben zij een blijvend bestaansrecht. Wat heeft dat allemaal met de titel van dit artikel te maken?

Laat me dit illustreren met een aantal voorbeelden
De medische wetenschap heeft zich als vak ontwikkelt van medicijnman tot dokter tot specialist tot superspecialist. Alhoewel we beschikken over plastisch chirurgen, ooglasertechnici en dergelijke zijn de huisarts en de huis-tuin-en-keuken-middeltjes gebleven. Wat we zelf konden doen of kunnen leren, blijven we zelf doen of gaan we veelal zelf doen. Echter technieken van een níet alledaagse orde blijven vragen om gespecialiseerde ‘vak’-mensen en verdieping.

Zo werkt het ook met een meer alledaags vakgebied zoals elektrotechniek. Sommige technieken en toepassingen werden daarbij wél snel verdrongen. Zo is de zwart-wit-tv snel verdrongen voor kleur en de beeldbuis onderging recentelijk een dito lot toen de platte schermen op de markt kwamen. Ze gingen uit productie en zijn niet meer verkrijgbaar. Oude technieken maken dan plaats voor nieuwe en verdwijnen soms helemaal. Een techniek die veel langzamer is verdrongen is bijvoorbeeld de stoommachine en het gebruik van kolen.

En wat de mensen betreft die zo’n oud vak uitoefenen, betekent dat omschakelen geblazen, en dat blijkt menselijkerwijs meestal niet zo eenvoudig te zijn.

Sommige behoeften en vernieuwingen zijn erg duidelijk, zoals bij de TV, maar andere zijn we slechts latent bewust. Het definiëren van een behoefte of probleem en het vinden van een oplossing gaat lang niet altijd in een flits. Tekortkomingen, ziekten en problemen vragen om research- of onderzoekstijd.

Financiële en vermogensplanning
Alhoewel het soms lijkt alsof financiële planning (de verre neef van vermogensbegeleiding) als dienstverlening al eeuwig bestaat, is het pas kort geleden, sinds de opkomst van de computer, dat de financiële planner in de richting van een beroepsgroep is geëvolueerd. Zolang we nog met telmachines werkten, en dat was echt nog zo tot de jaren tachtig [..], was het aantal berekeningen dat nodig was voor een levenslange planning onmogelijk. Gewoon omdat het te tijdrovend was.
  
Ongebreidelde rekensnelheid in spreadsheets was destijds de belangrijkste innovatie die aan de basis heeft gelegen van de ontwikkeling van persoonlijk financiële planning. Het doorrekenen en de mogelijkheid tot het leggen van overzichtelijke verbanden zorgden voor nieuwe en interessante doorkijkjes naar de toekomst waarmee een individuele klant van een financieel planner zijn voordeel kon berekenen. Naast de gewone financieel adviseur die productadvies en -verkoop tot stand bracht ontstond een ‘expert’ die een hoop zaken in een totaaloverzicht met elkaar in verband kon brengen. De eerste spelers op dit speelveld konden zo een grote indruk maken op hun klanten. Gevolg was dat het financieel plan meer dan één product en marge tegelijk kon distribueren, waardoor de extra benodigde werkzaamheden bekostigd konden worden. Het mes sneed aan vele kanten. 

We typeren dergelijke nieuwe speelvelden soms met de term ‘de onafgegraasde weide’ of ‘blue ocean[i]. In een ver ontwikkelde verdringingsmarkt zijn we er altijd, bewust of onbewust, naar op zoek..

De volgende generatie
De volgende generatie adviseur wordt geboren uit nieuwe generatie problemen. De financiële crisis maakt duidelijk dat er in de financiële sector op hoog en laag niveau een bepaalde bedrijfsblindheid heeft opgetreden. Als dit niet waar zou zijn dan hadden we er immers niet allemaal zoveel last van gehad. Hoe het ook zij, zowel overheden als markten met al haar deelnemers hebben een probleem als een boomrang naar zich terug zien slaan. Er was bijna geen ontkomen aan. Enorme vermogensreserves zijn verloren gegaan en dreigen nog verloren te gaan. 

Welke principes zijn over het hoofd gezien, hoe hadden we onszelf individueel of als maatschappij hiertegen kunnen beschermen? Wat waren of zijn mogelijke oplossingen?

We zoeken dan oplossingen die voor iedereen kunnen gelden, niet voor een kleine groep handige of wakkere handelaren. Een antwoord op deze vragen zou dan een nieuw vakgebied opleveren, zoals een loodgieter voor iedereen een oplossing biedt.

Klaarblijkelijk is een financieel plan alleen niet genoeg. Mensenlevens en markten zijn dynamische zaken en psychologisch gedreven. Vaak worden we meegesleept in slechte gewoontes omdat emoties de overhand krijgen op rationeel handelen. Hoe kunnen we ons beschermen tegen dingen als massagekte en hebzucht? Wie of wat kan ik nog geloven?

Eén ding is zeker, een constante alertheid is een factor. Een ander ding is ook zeker, zonder je gedrag te toetsen aan een bepaalde strategie is de kans groot dat je jezelf verliest in de waan van de dag. Monitoren, toetsen en begeleiden van vermogen en alle krachten die erop kunnen inwerken is een must gebleken. Dit is een nieuw niveau, maar ook de volgende stap die binnen de financiële wereld noodzakelijkerwijs kan worden toegevoegd om een herhaling van financiële schade en drama’s te voorkomen. De noodzaak van een vermogensbegeleider, een huisvader, een mentor rondom iemands vermogen is geboren… of beter gezegd, is zichtbaar geworden.

Vermogensbegeleiding
Een vermogensbegeleider is geen vermogensbeheerder. Een vermogensbegeleider koppelt zich los van beheer en bewaar en is als zodanig met een ander of nieuw vak bezig. 

Het gaat de begeleider erom gezamenlijk objectieve en rationele keuzes te maken in het risicomanagement van iemands individuele welstandsituatie. Juist daar, waar het de individu aan kennis en expertise ontbreekt en geneigd is strategie en tactisch handelen uit het oog te verliezen. Of te worden meegesleept door snelle onafgewogen financiële tips of aanbiedingen: de stormachtige waan van de dag.

Hiervoor is nieuwe kennis vereist. Strategische kennis. Monetaire kennis. Kennis van asset classes, beheerstijlen, methoden van performance- en risicomanagement. Tot het niveau, dat gezamenlijk de constante rationele beoordeling van iemands portefeuille en doelstellingen kan worden gewaarborgd. Dit betekent dat we de verantwoording van goed beheer niet overdragen of van ons af moeten schuiven, maar naar ons toetrekken en er meer verantwoordelijkheid voor moeten nemen. En dat lukt niet vanzelf, niet zonder opwaardering en het integreren van de vereiste kennis.

Hier ontstaat de vermogensbegeleider als een speciaal soort specialist, met nieuwe technieken en gereedschap. Iemand die op maat alle vermogensrisico’s kan scannen en een diagnose kan stellen over lange termijn welstand. En daarbovenop met de uitkomsten als een soort architect de juiste beheerders kan toevoegen voor een duurzame evenwichtige toepassing van het VermogensPlan. Oftewel weten waar Abraham de mosterd haalt. Zoiets lukt niet alleen, samenwerking is het devies.

Afdoende Functiescheiding, training en opleiding, het juiste netwerk van specialisten zijn van het grootste belang. Een nieuw niveau van dienstverlening wordt dan mogelijk binnen een nieuwe configuratie. Een nog onafgegraasde wei? Zo ja, dan zijn automatisch ook weer nieuwe rendementsniveau's en goede verdienmodellen mogelijk. 

Specialiseren betekent echter veranderen en dat kost moeite, een investering in communicatie, tijd, geld en persoonlijk energie. En daar is altijd een factor ondernemerschap bij betrokken. Dat geldt in dit geval voor zowel de vermogenden als de specialisten.

***


[i] De term blue ocean is geïntroduceerd door het gelijknamige boek van W. Chan Kim en Renée Mauborgne waarin de case wordt gemaakt voor innovatie. De Rode Oceaan staat voor de bestaande marktruimte met bestaande spelers en regels, waarin de spelers elkaar hard beconcurreren in een poging zo veel mogelijk van de markt te veroveren. Doordat de ruimte beperkt is, kan dit uitmonden in moordende concurrentie en als gevolg hiervan van het figuurlijk vloeiende bloed, de Rode Oceaan. De Blauwe Oceaan staat voor de nog onbekende en onontgonnen marktruimte, waar dus ook nog geen concurrentie aanwezig is. Hier creëert men marktruimte, in plaats van er met anderen om te vechten. (Wikipedia).